Mimari Tasarımda Evrenseli Yakalamak

Bu kriterlerin uluslararası anlamda resmi boyutta geçerliliği yok.Bu konu ile ilgili olarak herhangi bir yazılı metin de bulunmamaktadır.En azından bildiğim kadarıyla..Ancak yerel kimliği kaybetmeden, evrensel bazda güzel’ i yakalamak için söylenecek sözler pek değişmez.Yorum ve bir takım örneklemelerle konu hakkında kendi beyin jimnastiğimi yazınsal olarak ifade edeğim.

Modern dünyanın , tembelleştiren elementleri ve yüksek bilinçaltı egemenliği sayesinde bir anda popüler olmak işten bile değil!

Bu popülariteyi korunaklı bir merkezde saklayarak sürekli hale getirenler bugün mimarlık yayınlarında hep ön sayfada kalanlardır.İnsanların daimi olarak huzur duyabilecekleri mekanları tasarlayan ve estetizm fantazisinden vazgeçmeyen mimarlar tarih sayfalarına adlarını yazdırarak tarzlarını kalıcı olarak taçlandıracaklardır.

Nesilden nesile anlatılarak , fotoğraflanarak ve defalarca tartışılarak yaşatılabilecek ”mimari” ancak bu şekilde yaşatılabilir.

Laf çok.Ancak konu git gide özünden uzaklaşmadan balıklama dalalım o halde..

Mimaride yerel kimliği kaybetmeden , evrenseli yakalamak diyorum..Peki bunla neyi kastediyorum?

Mimari kimliğin önce tanımlanıp , daha sonra sabitlenerek kabul ettirilmesi ve kabul gören bu anlayışın sürdürülerek daha fazla insana açılmasından bahsediyorum..

Daha fazla insana ulaşmak ve yaptıklarının kabul görmesini izlemek , tüm mimarlara büyük bir haz verecektir.Peki mimarın haz duyması mı yalnızca mevzu? Diyenlerinizi duyar gibiyim..

Hayır mevzu yalnızca yaptıklarının kitleler tarafından beğenilmesi ve kabul görmesinden haz duyan mimarın hikayesinden ibaret değil maalesef..

Kitlelerin kabul ettiği başarıyı yakalamak o mimarın başarılı olabileceği anlamına %50 gelir %50 gelmez.Ya kitleler yanlıştan hoşlanıyorlarsa ?!

Bu duruma bir örnek vereyim hemen o zaman..Örneğin sırf daha ucuza mâletmek için çbetondan çimentodan ve benzeri yapı malzemelerinden çalan müteahhite göz yumanlarda bizler değil miyiz?Projeyi kabarık göstermek için lüzumsuz mimari formlar kullanarak sürdürülebilirliği , yerel kimliği hiçe sayan mimarlara da göz yumanlar yine bizleriz.

Evrensel bazda kaliteli , kabul gören işler yapmak için aşağıdaki maddeleri sıralayabiliriz yukarıdaki metinden yola çıkarak ;

1)Öncelik , mimarın kendi kimliğinin oluşmasındadır.

2)Daha sonra kendi kimliğinin oturmasından duyacağı özgüveni, yerel bazda kabul gören tasarımlarıyla birleştirerek yerel başarıyı yakalamak..

3)Mimari tasarımda evrensel başarıyı yakalamak için gerekli olabilecek 3. madde ise altına imza atılan projelerin kullanıcı mutluluğu ve yapısal sorunlarındaki azlık (ki; hiç bir proje sıfır sorunlu olamaz), mekansal ilişkilerindeki başarının sürekliliği..

4)İlk üç maddenin sağlanacağı durumlarda muhtemelen mimarın ünü git gide artacaktır.Bu ünü faydalı biçimde kullanmak ve daha iyi yoğurmak sureti ile artık evrensel mimari tasarım kriterlerine uygun tasarımlar geliştirme gereksinimi doğacaktır..

Peki bu evrensel tasarım ilkeleri nelerdir?

-Yerel malzeme seçimi ve yerel motiflerle sürdürülebilirliğe atıf yaparak evrensellik yakalanabilir.

-Ulusal ve uluslararası yarışmalara yapılacak katılım ve atılımlar..

–Estetik kaygıların üst safhalarda olduğu ve fonksiyonellik ile bağdaşabildiği yapılar inşaa edebilmek.

-Dünya mirasına katkıda bulunabilicek yapılara imza atabilmek.

5)Yukarıdaki maddeleri tam anlamıyla yerine getiren bir tasarım yaklaşımına sahip mimar , artık yurtdışından işler alacaktır bürosuna..Yaptığı tüm işler kendi reklamı olacak ve çok sağlam referansları olacaktır.

İşte bu beş madde mimari tasarımda evrenseli yakalayabilme çabası olan tüm mimar meslektaşlarıma bu yolda yardımcı olabilecek kilometre taşlarından biri nitelİğindedir.